Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnić bezpieczne warunki pracy oraz dbać o zdrowie pracowników. Mimo prób, zagrożeń nie da się całkowicie wyeliminować. Co powinien zrobić pracownik, który uległ wypadkowi w pracy?
Wypadek w pracy – definicja i rodzaje
Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1205 z późn. zm.) Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą, czyli: podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika: zwykłych czynności lub poleceń przełożonych oraz czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia, a także w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Ponadto, w zakresie uprawnień do świadczeń na równi traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ: w czasie podróży służbowej (chyba, że wypadek jest skutkiem postępowania pracownika, niezwiązanym z powierzonymi zadaniami), podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony, a także przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.
Dodatkowo za wypadek przy pracy uważa się też zdarzenie, wywołane nagłą przyczyną zewnętrzną, które skutkuje urazem lub śmiercią, jeżeli nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas m.in.:
- uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą stypendium sportowe,
- wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
- pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie,
- wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy
- świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
- wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności związanych
- z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi,
- odbywania służby zastępczej.
Pełny katalog wypadków traktowanych na równi z wypadkiem przy pracy określa art. 3 ust. 2 wskazanej powyżej ustawy.
Natomiast, w zakresie rodzajów wypadku przy pracy, możemy wyróżnić się trzy szczególne przypadki, czyli:
- wypadek śmiertelny – jeżeli śmierć nastąpiła w związku z wypadkiem przy pracy w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia wypadku,
- wypadek ciężki – w wyniku, którego zachodzi uszkodzenie ciała polegające na utracie wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia wpływający na podstawowe funkcje życiowe, choroba nieuleczalna, zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita/ częściowa niezdolność do pracy w zawodzie, a także trwałe i istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała,
- wypadek zbiorowy – który zachodzi, jeżeli w wyniku tego samego wypadku ucierpiały co najmniej dwie osoby.
Wypadek przy pracy. Co powinien zrobić pracownik i pracodawca?
Specjaliści Zielonej Linii zaznaczają, że pracownik, który uległ wypadkowi, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala, powinien poinformować niezwłocznie o takim zdarzeniu swojego przełożonego.
Co powinien zrobić pracodawca, gdy doszło do wypadku?
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy:
- zapewnić poszkodowanym pierwszą pomoc i podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie.
- zabezpieczyć miejsce wypadku przed dostępem osób niepowołanych i możliwością uruchomienia – bez potrzeby – maszyn i innych urządzeń technicznych, których ruch wstrzymano w związku z tym zdarzeniem.
Zabezpieczenie powinno wykluczyć możliwość zmian usytuowania maszyn i urządzeń oraz innych przedmiotów, które spowodowały wypadek, jeżeli na podstawie ich położenia i stanu będzie można odtworzyć okoliczności, przebieg i ustalić przyczyny tego wypadku.
przeprowadzić postępowanie powypadkowe. Powołać zespół powypadkowy, który ustali okoliczności i przyczyny wypadku (m.in. dokonując oględzin miejsca wypadku, wysłuchując wyjaśnień poszkodowanego czy świadków, zasięgając opinii lekarza).
Wypadek w pracy a obowiązek pracownika
Pracownik, który uległ wypadkowi w pracy, o ile jego stan zdrowia na to pozwala, powinien poinformować o tym pracodawcę w szczególności przełożonego. Zgłoszenie o wypadku powinno być sporządzone na piśmie bez szczególnej formy. Pismo może sporządzić zarówno sam poszkodowany, jak i przełożony lub świadek wypadku. Zgłoszenie powinno zawierać dane pracownika, ewentualnie dane zgłaszającego informacje o wypadku ze wskazaniem – daty, godziny, przyczyny i skutku wypadku. Powinno się wskazać dane świadków, jeśli byli obecni na miejscu zdarzenia, czyli w miejscu wypadku – w pracy, w delegacji, w drodze do pracy, inne miejsce.
Na podstawie powyższego, stwierdzić należy, iż wypadek przy pracy jest pojęciem bardzo szerokim. Zaistnienie wypadku przy pracy w praktyce wymaga dochowania szczególnych obowiązków z tym związanym, w taki sposób, aby ustalić okoliczności zdarzenia oraz tak, aby zapewnić poszkodowanemu pracownikowi należne świadczenia.
Niezależnie od tego, czy w danej sytuacji występujesz jako pracodawca czy pracownik warto skonsultować swoją sprawę z radcą prawnym lub adwokatem specjalizującym się w prawie pracy. Możliwym jest również znalezienie na rynku kancelarii, która ukierunkowana jest na sprawy związane bezpośrednio z prawem pracy, a zatem również wypadkami przy pracy. Zapraszamy do kontaktu.