Sprzedaż udziałów w spółce z o.o. jest jednym z podstawowych praw wspólnika spółki i nie może być wyłączona przez postanowienia umowy spółki. Udziały mogą być przedmiotem obrotu. Wspólnicy mogą swobodnie rozporządzać posiadanymi udziałami na zasadach przewidzianych prawem i statutem spółki. Jakie są konsekwencje sprzedaży udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z jednoosobowym wspólnikiem, a jak wygląda to w sytuacji całej spółki?
Umowa sprzedaży udziałów spółki z o.o. – forma prawna
Kiedy wspólnik/wspólnicy podejmą decyzję o sprzedaży posiadanych udziałów, są zobowiązani do sporządzenia umowy sprzedaży udziałów spółki z o.o., która powinna mieć formę pisemną, jak również powinna zawierać poświadczone notarialnie podpisy. Istnieje możliwość, aby umowa sprzedaży udziałów została zawarta w formie aktu notarialnego. Prócz formy sporządzenia owej umowy, równie ważna jest treść w umowie spółki, gdzie ściśle określone zostały kwestie zbycia udziałów przez wspólnika. Często znajduje się w niej zapis o tym, iż dany wspólnik nie ma możliwości zbycia swojej części udziałów bez zgody całej spółki, a więc pozostałych wspólników.
Istnieją jednak wyjątki od owej zasady. Mowa o sytuacji, kiedy:
– umowa sprzedaży udziałów spółki z o.o. jest zawierana w systemie S24 (wymaga rejestracji w systemie S24);
– umowa sprzedaży udziałów spółki z o.o. zostaje zawarta poza terytorium Polski (wówczas stosuje się przepisy wymagane przez państwo, gdzie dokonuje się transakcji).
Sprzedaż udziałów w spółce z o.o. przez Internet (spółka S24)
W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, (tzw. spółka S24) wspólnicy mają możliwość zawarcia umowy sprzedaży przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie. Jeśli zatem spółka została założona przez Internet zbywca i nabywca udziałów mogą zawrzeć umowę zbycia udziałów w formie elektronicznej bez wychodzenia z domu. Zgłoszenia zmian dokonujemy w systemie po zalogowaniu się na konto spółki. Sprzedaż udziałów w tym przypadku jest w tym przypadku znacznie ułatwiona.
Zgodnie z kodeksem spółek handlowych, umowę sprzedaży udziałów zawartej przez Internet opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Nieposiadanie przez nowego lub obecnego wspólnika jednego z wyżej wymienionych podpisów skutkować będzie niemożnością podpisania umowy sprzedaży w formie elektronicznej. W takim przypadku konieczne będzie zawarcie umowy w obecności notariusza – o czym poniżej.
Ograniczenia zbycia udziałów w spółce z o.o.
Ograniczenia w zakresie sprzedaży udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością mogą wynikać z umowy spółki. Wobec tego pierwszym krokiem przy przygotowaniu transakcji sprzedaży udziałów powinna być szczegółowa lektura treści umowy (statutu) spółki.
W literaturze fachowej wymienia się wiele sposobów, na jakie można ograniczyć sprzedaż udziałów w spółce z o.o. Mogą one odnosić się do osoby nabywcy (odpowiednie kwalifikacje, umiejętności, wykonywany zawód), bądź polegać na konieczności uzyskania zezwolenia od odpowiedniej osoby (wspólnika, osoby trzeciej) lub organu (rady nadzorczej, zgromadzenia wspólników, zarządu). Możliwe jest też uzależnienie możliwości sprzedaży udziału od upływu określonego terminu lub spełnienia określonego warunku.
Popularnym sposobem ograniczenia sprzedaży udziałów jest prawo pierwszeństwa lub pierwokupu. Warto pamiętać, że nie są to tożsame instytucje. Omówienie szczegółowych różnic pomiędzy prawem pierwokupu a prawem pierwszeństwa zostało zamieszczone w odrębnym wpisie.
Ograniczenia sprzedaży udziałów w spółce z o.o. wprowadzają niektóre przepisy szczególne. Takim przypadkiem jest np. sytuacja sprzedaży udziałów w spółce będącej właścicielem nieruchomości na rzecz cudzoziemca. W przypadku spółek o dużym udziale w rynku ograniczenia sprzedaży udziałów mogą wynikać z ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.
Sprzedaż udziałów spółki, a rozliczenie PIT
Z uwagi, iż sprzedaż udziałów w spółce względem podatku PIT stanowi przychód z kapitałów pieniężnych, należy go rozliczyć na formularzu PIT-38, gdzie stawka podatku wynosi 19% podstawy opodatkowania, którą z kolei jest dochód ze sprzedaży udziałów.
Termin na zgłoszenie sprzedaży udziałów do KRS
Termin na zgłoszenie sprzedaży udziałów do KRSu wynosi 7 dni od dnia zawarcia umowy. Przekroczenie tego terminu może wiązać się z konsekwencjami, jednak Sąd rejestrowy niezbyt często korzysta z przysługujących mu uprawnień do przymuszenia Spółki do zgłoszenia zmian w tym zakresie (o ile nie ma wiedzy o dokonanych zmianach).
Zalecane jest jednak jak najszybsze złożenie wniosku o zmianę danych wspólników, gdyż, poza przymuszeniem do aktualizacji danych, Sąd rejestrowy w przypadku braku wykonania wezwania może nałożyć grzywnę.
Sprzedaż udziałów w spółce z o.o. – koszty
Koszty przeprowadzania procedury sprzedaży udziałów i zmiany wspólników są zależne od formy dokonania sprzedaży udziałów oraz innych zmian zgłaszanych w jednym wniosku w sądzie rejestrowym.
W przypadku zawarcia umowy zbycia udziałów u notariusza, koszty związane z poświadczeniem podpisów to zazwyczaj kilkadziesiąt złotych. Koszty obsługi prawnej zależne są od stopnia skomplikowania umowy spółki oraz zapisów umowy sprzedaży udziałów. W przypadku chęci uzyskania wyceny zapraszamy do kontaktu.
Opłata sądowa za zmiany to 300 zł w przypadku zmian w spółce dokonywanych w systemie S24 oraz 350 zł w przypadku zmian zgłaszanych tradycyjne (za pośrednictwem Portalu Rejestrów Sądowych).
Transakcja sprzedaży udziałów stanowi usługę zwolnioną na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT, zatem podatek od towarów i usług nie jest naliczany.