Rozwód jest instytucją, która potwierdza ustanie więzi pomiędzy małżonkami. Sąd okręgowy, który jest właściwy rzeczowo do rozpoznawania spraw rozwodowych, może orzec rozwiązanie małżeństwa poprzez rozwód w sytuacji jeśli między małżonkami doszło do zupełnego i rozkładu pożycia, przy jednoczesnym spełnieniu obydwu warunków.
Różnice między rozwodem a separacją opisane zostały w naszym artykule -> https://rprlegal.pl/blog/rozwod-a-separacja/
Zupełny rozkład pożycia następuje, gdy nie istnieje między małżonkami więź duchowa, fizyczna ani gospodarcza. Fakt trwałości rozkładu, wymagany dla orzeczenia rozwodu, polega na braku możliwości zmiany tego stanu i powrotu do siebie małżonków.
Do najważniejszych ze skutków rozwodu zalicza się ustanie wspólności majątkowej małżeńskiej oraz dopuszczalność podziału majątku wspólnego.
Sąd orzekający rozwód musi uregulować kwestie dotyczące sprawowania władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi stron, kontakty z nimi (chyba że strony zgodnie wnoszą o nieorzekanie o kontaktach), jak również ustalić zakres obowiązków dotyczących pokrywania kosztów ich utrzymania przez każdego z małżonków.
Rozwód z orzekaniem o winie czy rozwód bez orzekania o winie
Sąd orzekając rozwód, może w wyroku orzec, na wniosek jednej ze stron, winę drugiego małżonka za rozpad małżeństwa. Istnieje możliwość orzeczenia o winie za rozpad pożycia małżeńskiego z uwagi na wyłączną winę jednego z małżonków, winę obu stron bądź zakończenia małżeństwa bez orzekania o winie.
Niewątpliwie każda z opcji ma swoje wady i zalety, dlatego podejmując decyzję o rozwodzie, należy dokładnie przeanalizować konkretną sprawę w celu wybrania najlepszego rozwiązania.
Rozwód bez orzekania o winie
Sąd odstępuje od orzekania o winie na zgodny wniosek stron, dlatego w przypadku, gdy strona przeciwna nie wyrazi na to zgody, Sąd jest zobowiązany będzie do orzeczenia o winie w wyroku rozwodowym.
Orzeczenie o rozwodzie bez określenia winnego, często pozwala uniknąć konfliktów pomiędzy stronami oraz prowadzi do szybkiego przebiegu postępowania. Przy zgodnym wniosku małżonków, sąd ograniczy postępowanie dowodowe jedynie do wysłuchania stron oraz często kończy sprawę na jednej rozprawie. Ma to realny wpływ na czas uzyskania orzeczenia o rozwodzie, w szczególności, że w zależności od sądu, okres oczekiwania na rozprawę wynosi od kilku miesięcy, do nawet roku.
Również warto zaznaczyć, że koszty postępowania rozwodowego bez orzeczenia o winie ograniczają się do konieczności uiszczenia opłaty sądowej od pozwu przez powoda w wysokości 600 zł. W razie zgodnego wniosku stron co do rozwiązania małżeństwa przez rozwód bez orzekania o winie, opłata podlega zwrotowi w połowie. Pozostałą część Sąd rozdziela między stronami, zobowiązując pozwanego do zapłaty na rzecz powoda kwoty 150 zł, tj. połowy opłaty sądowej.
Rozwód z orzekaniem o winie
Sąd, rozpoznający sprawę bada przyczyny rozpadu małżeństwa oraz ma obowiązek wyznaczyć osobę winną rozkładu pożycia. Sąd wydaje wyrok rozwiązujący małżeństwo, w którym orzeka o winie w sytuacjach, gdy jeden z małżonków jest odpowiedzialny za rozpad pożycia małżeńskiego lub obie strony swoim zachowaniem przyczyniły się do rozwodu.
Proces udowadniania winy jest o wiele dłuższy i bardziej skomplikowany z uwagi na konieczność przeprowadzenia szczegółowego postępowania dowodowego, które obejmuje zarówno przeprowadzenie dowodu z dokumentów, potwierdzających twierdzenia stron, jak i również zeznania świadków wskazanych przez małżonków.
W zależności od przyczyny rozpadu małżeństwa oraz chęci udowodnienia określonych faktów, strony będą musiały przygotować się do postępowania. Zebranie wszystkich dowodów, które potwierdzałyby winę drugiego z małżonków często jest czasochłonne. Dodatkowo inne dowody będą potwierdzały przemoc (psychiczną, fizyczną, ekonomiczną) w małżeństwie, inne zdradę, a jeszcze inne wszelkiego rodzaju uzależnienia.
Częstokroć sąd w postępowaniu rozwodowym chętniej rozpoznaje dowody w postaci dokumentów np. w formie zdjęć, nagrań wideo, wyciągów z rachunków bankowych, wiadomości tekstowych niż z zeznań świadków. Dzieje się tak z powodu częstych niestawiennictw świadków, rozbieżności w ich zeznaniach, a to z uwagi na fakt, że każda ze stron udowodnić chce przeciwstawne fakty oraz przyczyny zakończenia małżeństwa.
Proces rozpoznawania sprawy rozwodowych z orzekaniem o winie trwa przynajmniej rok, nie licząc oczywiście problemów z wezwaniem świadków bądź stron na rozprawy.
Pomimo długiego oczekiwania na rozpoznanie sprawy, warto przemyśleć czy występować z wnioskiem o winie współmałżonka, jeśli przyczyną rozpadu związku jest uzależnienie, przemoc, zarówno psychiczna, fizyczna jak i ekonomiczna, zdrada bądź inna, która może spowodować uznanie drugiej strony za winnego rozwodu.
Skutki rozwodu z orzekaniem o winie
Orzeczenie przez sąd o winie jednej ze stron, niesie ze sobą określone skutki przede wszystkim finansowe. Wina małżonka ma znaczenie w przypadku alimentów na rzecz drugiej ze stron.
Zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, obowiązek alimentacyjny powstaje w sytuacji, gdy jeden z byłych małżonków:
- nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia,
- został uznany za niewinnego rozkładu pożycia,
- został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia.
Jeżeli na skutek rozwodu, sytuacja materialna małżonka nie obarczonego winą za rozpad małżeństwa znacząco się pogorszy, sąd może na jego wniosek orzec, obowiązek małżonka wyłącznie winnego do przyczyniania się do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb drugiej ze stron. Ważne jest to, że małżonek niewinny nie musi znajdować się w niedostatku.
Pogorszenie się sytuacji majątkowej małżonka niewinnego może polegać zarówno na zwiększeniu się jego usprawiedliwionych potrzeb jak i na zmniejszeniu środków jakimi dysponował. Sąd orzekając o obowiązku alimentacyjnym oraz odpowiedniej kwocie świadczeń, porównuje sytuację materialną uprawnionego małżonka do stanu w którym do rozwodu by nie doszło.
Warto wskazać, że nawet jeśli w momencie orzeczenia rozwodu, skutki rozwodu w postaci pogorszenia sytuacji materialnej małżonka nie zaistniałyby, nic nie stoi na przeszkodzie domagania się zasądzenia alimentów nawet po kilku latach od zakończenia małżeństwa.
Obowiązek alimentacyjny wygasa, jeżeli małżonek uprawniony do alimentów wstąpi w nowy związek małżeński.
Rozwód bez orzekania o winie a alimenty
Jeśli sąd zakończy małżeństwo na zgodny wniosek stron, tj. bez orzekania o winie, obowiązek alimentacyjny jednego z małżonków zaistnieje jedynie w sytuacji, gdy drugi z małżonków będzie znajdował się w stanie niedostatku.
Za niedostatek uznaje się okoliczności, które wskazują, iż jeden z małżonków, po orzeczeniu rozwodu, nie jest w stanie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb. Podczas ustalania kwoty alimentów sąd bierze pod uwagę usprawiedliwione potrzeby małżonka starającego się o alimenty oraz możliwości finansowe drugiej strony.
Warto pamiętać, że strona może zmienić żądania w zakresie winy, aż do uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Nawet jeśli powód na początku decyduje się na rozwód bez orzeczenia winy, to nic nie stoi na przeszkodzie późniejszej modyfikacji żądania.
Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, ciężar udowodnienia faktów, spoczywa na stronie, która wywodzi z nich skutki prawne, dlatego zmieniając żądanie o orzeczeniu o winie, należy udowodnić swoje twierdzenia przez sądem, powołując się na konkretne dowody. Tutaj nasz artykuł -> https://rprlegal.pl/blog/jakie-dowody-w-sprawie-rozwodowej/
W takiej sytuacji zalecane jest skontaktowanie się z prawnikiem, który dzięki doświadczeniu w prowadzeniu podobnych spraw, pomoże przeprowadzić stronę przez trudne postępowanie rozwodowe.